Genel Açıklamalar
Ülkemizde ve dünyada her geçen gün etkisini artıran COVID-19 salgınının cezaevlerinde yayılımının önlenmesi amacıyla çıkarıldığı ifade edilen, toplumda “infaz yasası” olarak bilinen ve “torba yasa” niteliğinde olan 7242 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”), 15 Nisan 2020 tarihli ve 31100 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Kanun ile 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda (“KMK”) önemli değişiklikler yapılmıştır. Bu değişikliklerin mevcut ceza yargılamalarına ve kesinleşmiş ceza hükümlerinin infazına kayda değer düzeyde etkileri olabilecektir.
Kanun ile Yapılan Değişiklikler
Kanunun 61 ile 63. maddeleri arasında, KMK’ye ilişkin değişiklikler yapılmış ve KMK’ye geçici bir madde eklenmesi öngörülmüştür.
I. Eşya Değerinin Hafifliği Gerekçesiyle Ceza İndirimi
Kanun ile değişiklik yapılan KMK m. 3, esas itibariyle kaçakçılık suçlarının normatif esaslarının düzenlendiği hüküm niteliğindedir. KMK m. 3/22’nin yapılan değişiklikten önceki haline göre, KMK m. 3’ün diğer fıkralarında tanımlanan suçların konusunu oluşturan eşyanın değerinin fahiş olması halinde, verilecek cezaların yarısından bir katına kadar artırılacağı düzenlenmiştir. Kanun ile KMK m. 3/22’ye eklenen cümle ile, eşya değerinin hafif olması halinde verilecek cezanın yarısına kadar; eşyanın değerinin pek hafif olması halinde cezanın üçte birine kadar indirileceği düzenlenmiştir.
Bu sayede, suça konu eşyanın değerinin fahiş olması halinde cezada yapılan artırımın karşısında, malın değerinin az olması halinde indirim yapılarak cezada dengenin ve ceza adaletinin sağlanmasının amaçlandığını söylemek mümkündür.
II. Kovuşturma Evresinde Etkin Pişmanlık
Kanun ile yapılan bir diğer önemli değişiklik ise, KMK’de yer alan etkin pişmanlık kurumuna ilişkindir. KMK m. 5/2’de yapılan değişiklik ile, KMK m. 3’te yer alan suçlardan birini işlemiş olan kişinin, etkin pişmanlık göstererek suça konu eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı tutarı Hazineye ödemesi halinde sonuç cezadan indirime gidilmesi olanağı tanınmıştır. Şüphelinin bahsi geçen tutarı soruşturma evresi sona erinceye kadar ödemesi halinde verilecek ceza yarı oranında indirilecektir. Sanığın bahsi geçen tutarı kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödemesi halinde verilecek ceza 1/3 oranında indirilecektir.
Yukarıda bahsi geçen etkin pişmanlık sebebiyle ceza indirimi maddesi, mükerrirler veya suçun bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hallerinde uygulanmayacaktır. Benzer şekilde, KMK m. 5/2’deki etkin pişmanlık indirimi, ithali kanunen yasak olan eşyaların ithali halinde de uygulanmayacaktır.
Yapılan değişiklik ile, daha evvel yalnızca soruşturma evresinde düzenlenen etkin pişmanlık kurumu, kovuşturma evresi için de tanınmıştır.
III. İnfaz Evresinde Etkin Pişmanlık
Kanun ile KMK’ye eklenen Geçici Madde 12 ile, soruşturma ve kovuşturma aşamalarında etkin pişmanlığa ilişkin KMK m. 5 hükmünün, kesinleşmiş ve infaz evresindeki dosyalar için de uygulanmasının önü açılmıştır.
İlgili düzenlemeye göre, haklarında karar verilmiş olup da dosyası infaz aşamasında olan hükümlülerin, 15 Nisan 2020 tarihinden itibaren 90 gün içinde suça konu eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarını Hazineye ödemeleri halinde netice cezalarının 1/3’ü oranında indirim yapılacaktır.
KMK Geçici Madde 12/2’ye göre, Kanunun yürürlüğe girdiği 15 Nisan 2020 tarihinde kanun yolu incelemesi yapılan dosyalardan, yeni yapılan düzenleme kapsamında lehe değerlendirme yapılması gereken dosyalar hakkında bozma kararı verilecektir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında bulunan dosyalar ise geldikleri ilk derece mahkemesine gönderilecektir.
Söz konusu düzenlemeyle birlikte, eski düzenleme ve Kanun ile getirilen etkin pişmanlığa ilişkin yeni düzenleme arasındaki geçişin nasıl sağlanacağına ilişkin soru işaretleri ortadan kaldırılmak istenmiştir.
Yürürlük
Kanun, yayım tarihi olan 15 Nisan 2020 tarihinde yürürlüğe girmiş olup, Cumhurbaşkanı tarafından yürütülecektir.
Kanunun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
Detaylı bilgi almak için bize buradan ulaşabilirsiniz. Avukatlık büromuzun Ceza Hukuku ve Uluslararası Ticaret ve Gümrük Hukuku alanlarındaki çalışmaları hakkında detaylı bilgiyi web sitemizden alabilirsiniz.
Av. Adar UÇAR
Uçar Hukuk & Danışmanlık Bürosu
