Giriş
Bu bilgi notunda Binance ve SEC tanıtılacak, SEC’in Binance aleyhine başlattığı soruşturma hakkında bilgi verilecektir.
Binance
Binance, çeşitli kripto para birimleri ticareti için bir platform sağlayan bir kripto para borsasıdır.
Binance, FTX’den başka yaklaşık 140 milyon kullanıcısı ile dünyanın en büyük kripto para ticaret platformlarından biridir. [1]Eylül 2017’de Çin merkezli bir borsa olarak kurulan Binance, Çin Hükümetinin kripto para ticareti yasağı getirmesiyle Japonya’ya taşındı.
Binance küresel bir borsa olmasına rağmen Türkiye de dahil olmak üzere çeşitli ülkelerde çeşitli isimlere sahip olup Binance, 2020 yılında Türkiye’de bir ofis açarak Binance TR olarak hizmet vermeye başlamıştır. Ancak Binance’in Türkiye’de ofis açması sadece kendi iradesinin bir sonucu olmamış olmamıştır. Dünyanın dört bir yanındaki kripto para varlıkları, sağladıkları olanakların yanı sıra bir takım olumsuz durumları da beraberinde getiriyordu. Bunlardan biri, Kripto para birimlerinin çalışma şekli nedeniyle kara para aklamada anonim para transferinin kolaylığıdır. Türkiye, bu durumu önlemek ve kripto paraların daha yasal bir zemine oturtulmasını sağlamak için kripto para borsalarının Türkiye’de ofis açmasını zorunlu hale getirmiştir. Bunun üzerine Binance Türkiye faaliyetlerine Eylül 2020’de başlamıştır.
SEC’in İşlev ve Yetkileri
SEC, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki menkul kıymetleri ve borsaları denetleyen kuruluştur.
Resmi web sitesinde yer alan bilgilere göre SEC, suçluları sorumlu tutmak ve gelecekteki suistimalleri engellemek için federal menkul kıymet yasalarını uygulayarak yatırımcıları korumak adna hizmet vermektedir.
SEC, sermaye oluşumunu kolaylaştırmak, adil, düzenli ve verimli piyasaları sürdürmek için yatırım danışmanları, aracı kurumları ve menkul kıymet borsaları dahil olmak üzere menkul kıymet endüstrisindeki 28.000’den fazla kuruluşun faaliyetlerini izlemektedir.
Soruşturma Tarihi
5 Haziran 2023 Pazartesi günü SEC, federal menkul kıymet yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle Binance ve kurucusu Changpeng Zhao (“CZ” olarak da bilinir) ve BAM Trading’e dava açmıştır.[2]
SEC’in Federal Mahkemeye verdiği bildiride, Binance’in menkul kıymet yasalarını ihlal ederek yatırımcı varlıklarını ciddi şekilde riske attığı ve böylece milyarlarca dolar gelir elde ettiği iddia edildi.
SEC, açtığı davada Binance aleyhine 13 ayrı suçlamada bulundu. SEC’in iddianamesinde ayrıca Binance platformunda menkul kıymet sınıfı kripto varlıkların listelenmesi ve satılması, ABD’deki kayıtsız borsa, aracı kurum ve takas faaliyetleri ve ABD vatandaşlarının Binance’e erişiminin kısıtlanmamasına dair de suçlamalar içeriyor.
Binance US Aleyhindeki İddialar
Davacı SEC’in sanıklara yönelik (Binance Holdings Limited (“Binance”), BAM Trading Services Inc. (“BAM Trading”), BAM Management US Holdings Inc. (”BAM Yönetimi”) ve Changpeng Zhao) suçlamalar ve iddiaları aşağıdaki gibidir:
1) Bu dava, Davalıların federal menkul kıymet yasalarını ve sağladıkları yatırımcı ve piyasa korumalarını göz ardı etmelerinden kaynaklanmaktadır. Davalılar, yatırımcıların varlıklarını ciddi bir risk altına sokarken kendilerini de milyarlarca ABD doları ile zenginleştirdiler.
2) Davalılar, ABD’li yatırımcıları Binance.com ve Binance.US’de yasadışı bir şekilde çevrimiçi olarak bulunan kayıtsız işlem platformları aracılığıyla kripto varlık menkul kıymetlerini alım, satım ve ticaret yapmaya yönlendirdiler. Davalılar, kripto varlık menkul kıymetlerinin ve diğer yatırım planlarının birden fazla kayıtsız teklifi ve satışı ile uğraştılar. Davalılar BAM Trading ve BAM Management, hisse senetlerini, perakende ve kurumsal yatırımcıları, manipülatif ticaret üzerindeki sözde gözetim ve kontroller hakkında dolandırdılar.
3) Binance ve BAM Trading, Zhao’nun liderliği ve kontrolü altında, SEC’e kaydolmadan Binance Platformlarında üç temel menkul kıymet piyasası işlevini (borsa, komisyoncu—bayi ve takas acenteliği) yasa dışı bir şekilde hizmete sundular. Davalılar, ABD yasalarının bu işlevler için kayıt gerektirdiğinin farkında olmalarına rağmen yine de kayıt olmamayı tercih ettiler.
4) Binance ve BAM Trading, yasadışı bir şekilde kripto varlık menkul kıymetlerinin kayıt dışı tekliflerine ve satışlarına katılmıştır.!!!!!!! Bunu yaparken, bünyelerinde bulunan yatırımcıları işletmeyi etkileyen riskler, eğilimler ve bu menkul kıymetlere yapılan yatırımlar dahil olmak üzere bütün maddi bilgilerden mahrum bıraktılar.
5) BAM Trading ve BAM Management, yatırımcılara Binance.US’de uyguladıklarını iddia ettikleri kontroller hakkında yalan beyanlarda bulundular.
6) Davalılar, 2018 civarında başlayarak, federal menkul kıymetler yasalarının kayıt gerekliliklerinden kaçmaya kararlı olarak ABD yasalarından gizlice kaçmak için çok adımlı bir plan tasarlayıp ve uyguladılar.
7) Amerika Birleşik Devletleri’nin Zhao, Binance ve Binance.com Platformu üzerindeki düzenleyici gözetiminden kurtulma planının bir parçası olarak Zhao ve Binance, Amerika Birleşik Devletleri’nde BAM Management ve BAM Trading’i kurdu ve bu kuruluşların Binance’in işleyişini bağımsız olarak kontrol ettiğini ifade ettiler.
8) Binance.US 2019’da, ABD’li müşterileri Binance.com Platformundan engellemek için kontroller uyguladığını duyurduğunda aslında Binance aslında tam tersini yaptı. Zhao, Binance’i bazı yüksek değerli ABD’li müşterilere kontrolleri atlatmalarında yardımcı olmaya ve bunu gizlice yapmaya yönlendirdi. Çünkü Binance bu eylemlerden “sorumlu tutulmak” istemedi.
9) Davalılar; ABD’li müşterilere menkul kıymetlerle ilgili hizmetler sunarken aynı zamanda ABD’nin düzenleyici gözetiminden kaçınmaya yönelik amaçlı çabaları, milyarlarca dolarlık ABD yatırımcı sermayesinin güvenliğini riske attı ve Binance ile Zhao’nun insafına bıraktı. Düzenleyici gözetimden yoksun olan davalılar, yatırımcıların kripto ve itibari varlıklarını kendi istedikleri gibi transfer etmekte özgürlerdi ve transfer ettiler. Bazen bu kripto ve itibari varlıkları uygun şekilde kayıtlı brokerlerin bayilerin, borsaların ve takas kurumlarının yapamayacağı şekilde birbirine karıştırıp yönlendirdiler.
10) Davalılar, kripto varlık yatırımcılarının kripto ticaret platformları üzerinde ticaret gözetimi ve kontrolleri uygulamanın önemini anladılar.
11) Davalılar BAM Trading ve BAM Management, BinanceUS Platformunda manipülatif ticareti önlemek için sözde yürürlükte olan gözetim ve kontrolleri lanse etti.
12) Davalılar, Binance.US Platformunda, BAM Trading ve BAM Management’ın yatırımcılara lanse ettiği ticaret gözetimi veya manipülatif ticaret kontrollerini uygulamada başarısız oldu. Bu nedenle, Davalılar, kayıtlı borsaların temel gerekliliklerini – hileli ve manipülatif eylemleri önlemek için tasarlanmış kurallara ve bu amacı gerçekleştirme kapasitesine sahip olmak – karşılayamadı. Sözde kontroller neredeyse yoktu ve mevcut olanlar, Binance.US Platformunda meydana gelen “yıkama ticareti” veya kendi kendine işlem yapmayı izlemedi veya bunlara karşı koruma sağlamadı. En önemlisi, en azından Eylül 2019’dan Haziran 2022’ye kadar, Zhao’nun sahibi olduğu ve kontrol ettiği bir ticaret şirketi olan Sigma Chain AG (“Sigma Chain”), Binance US. platformunda kripto varlık menkul kıymetlerinin ticaret hacmini yapay olarak şişiren yıkama ticareti yaptı.
13) Kongre, 1933 tarihli Menkul Kıymetler Yasasını (“Menkul Kıymetler Yasası”) ve 1934 tarihli Menkul Kıymetler Borsası Yasasını (“Borsa Yasası”) kısmen, menkul kıymetlerin ve ulusal menkul kıymetler piyasalarının kayıt ve görevli ifşası yoluyla arz ve satışının düzenlenmesini sağlamak için yürürlüğe koydu. Her ikisi de Zhao’nun kontrolü altında olan Binance ve BAM Trading, kayıtlı olmayan kripto varlık menkul kıymetleri teklifleri ve satışları ile meşgul oldu ve olmaya devam ediyor ve Binance Platformlarında kayıt dışı kripto varlık menkul kıymetleri işlemlerini etkiliyor, temel menkul kıymetler piyasası işlevlerini birleştirirken kasıtlı olarak kayıttan kaçıyor.[3]
Özetle SEC, Binance aleyhindeki soruşturmanın ardından “Kayıt dışı borsaların, aracı kurumların ve takas kuruluşlarının işletilmesi; Binance.US platformunda ticaret kontrollerinin ve gözetiminin yanlış beyan edilmesi; ve kayıt dışı menkul kıymet teklifi ve satışı.” iddialarını, 5 Haziran 2023 tarihli açıklamasında ortaya koydu.[4]
Binance ile SEC Arasındaki Anlaşma
Binance’in fonlarını başka ülkelere devredebileceğinden endişe eden SEC, Binance’in ABD’deki tüm varlıklarının dondurulmasını talep etti. Bu talep üzerine davayı yürüten Federal Yargıç, varlıklara erişimi kısıtlayan bir emir yerine taraflar arasında bir anlaşma yapılmasının daha uygun olacağını öne sürdü.
Bunun üzerine Binance müşteri varlıklarının SEC’e karşı güvende olduğunu belirtip, sorun olmadığını ve tüm fonların fiili akışını durdurmanın işleri tamamen sorunlu bir noktaya sürükleyeceğini ve müşterileri kaçınılmaz kayıplara maruz bırakacağını savundu.
Federal Yargıç’ın tavsiyesi üzerine Binance ve SEC, 17 Haziran’da Binance.US’in varlıklarının dondurulmamasını sağlayacak bir ortam yaratmak için bir anlaşma imzaladı. İmzalanan bu anlaşmanın piyasa üzerinde göz ardı edilemeyecek şekilde olumlu bir etkisi olduğu açıktı. Tarafların imzalanan bu anlaşma üzerinde bazı önemli şartları vardı.
Anlaşmaya göre CZ, şirket masrafları da dahil olmak üzere şirketin giderleri hakkında ayrıntılı bilgi vermeyi kabul etti. BAM Trading ve BAM Management ise Binance ve Changpeng Zhao da dahil olmak üzere herhangi bir kişi veya kuruluşa müşteri varlıkları üzerinde mülkiyet, saklama veya kontrol sağlamamayı kabul etti. Dava çözülene kadar müşteri fonlarına yalnızca Binance.US çalışanları erişebilecek olup BAM Trading ve BAM Management, herhangi bir hesap ve müşteri varlığı üzerinde kontrol sağlamamayı taahhüt etti. BAM Trading ve BAM Management hiçbir yönetici ve çalışanı görevden alamamayı kabul etti.
Yukarıda da belirtildiği gibi sanıklar ve davacılar arasındaki uzlaşma 17 Haziran 2023’te gerçekleşti.[5] Bu anlaşma ile aşağıda kısaca değinilen ve aşağıda listelenmiş hususlarda mutabık kalındı:
1-) Binance bünyesinde müşterilerin yararına tutulan tüm varlıkları Amerika Birleşik Devletleri’nin denetimine devretmek,
2-) BAM Trading, dava sürecinde ABD’de bulunan yatırımcılarının fonlarını geri çekmesini kolaylaştırmakla ve dava sürecinde müşterilere ait varlıkları ABD’de bulundurur,
3-) BAM, Binance’in herhangi bir varlığı veya fonu devretmesini, bu varlıklar veya fonlar üzerinde kontrolü Davalı Binance Holdings Limited, CZ veya bağlı kuruluşlara kullandırmasını açıkça yasaklar,
4-) SEC uzlaştırma ve olağan işletme giderleri hariç tüm varlık veya fon harcamalarını kısıtlar ve SEC’in bu giderler üzerinde tam gözetim yetkisi vardır,
5-) Davalılar şu ana kadarki hiçbir kaydı yok edemezler,
6-) Davalıların tüm kayıtları SEC’in gözetimine bırakmaları gerekmektedir,
7-) Davalılar, bünyelerinde bulunan yatırımcılarına ait fon ve yatırımların güvenliği için mümkün olan en kısa sürede SEC’e başvurmalıdır.
Soruşturmanın Kripto Varlık Piyasasına Etkisi
Bu durum birçok ülkede düzenleyici bir etki yaratabilme ve ülkeler tarafından kripto borsalarına el konularak düzenlemelere yol açabilme ihtimali söz konusudur. Bu durumda devletler, piyasa ekonomisinin işleyişindeki aksaklıkları ve başarısızlıkları ortadan kaldırmak için piyasayı ve piyasa oyuncularının davranışlarını düzenlemeye ve kontrol etmeye yönelik kurallar ve kurumlar oluşturacaktır.[6]
Yetkililer tarafından bu kadar büyük bir piyasayı kontrol altına almak için oluşturulan yasal düzenlemeler yetersiz kalmaktadır. Paranın ve varlıkların sürekli el değiştirmesi nedeniyle, değişiklikleri ayrıntılı olarak takip etmek mümkün değildir
Bu soruşturmanın ve benzeri soruşturmaların temel nedeni, yetkililerin gayri resmi para değişimlerini kontrol etmek istemeleridir. Dolayısıyla bu tür düzenlemeleri yapmak isteyen yetkililerin yeni hamleleri olarak düzenlemeler yapmaları gündemdedir. Yapılacak bir düzenleme ile bu tür düzenlemeler yapmak isteyen devletler, yatırımcıların ve piyasaların devletten sakladığı varlıkları net bir şekilde ortaya çıkaracak olan sistem üzerinde kontrolü sürdürmek istemektedir.
SEC’in Binance aleyhindeki soruşturmaları daha da derinleşirse ve diğer ülkelerdeki kendi ekonomik pazarlarında faaliyet gösteren kripto para borsaları hakkında daha fazla soruşturma açılırsa; büyük kripto para borsaları (FTX, Binance, OKX, Coinbase vb.) gibi borsaları olumsuz etkileyerek bu borsalara olan güven azalacaktır.
Binance, FTX, OKEX vb. ile kripto para borsaları arasında en büyük işlem hacmine sahip kripto para birimlerinden biridir. Binance’in herhangi bir yaptırıma tabi tutulması, en büyük borsalardan birinin bile cezalandırılabileceğini ve piyasaya olan güveni azaltacağını ve borsalara olan güveni de sarsılacağı ihtimalinin olduğunun söylenmesi mümkündür.
Bu ve benzeri soruşturmaların kripto para yatırımcısını güveninin azalmasına yol açabileceği gibi devlet ve uluslararası kuruluşların herhangi bir yasal düzenlemesinin olmaması nedeniyle yetkililerin olay bazında engelleyici ve müdahaleci olmalarına da neden olabilme ihtimali söz konusudur.
Detaylı bilgi almak için bize buradan ulaşabilirsiniz. Büromuzun Blokzinciri ve Kripto Para Hukuku, Bankacılık ve Finans Hukuku, Bilişim Hukuku ve İdare ve Vergi Hukuku alanındaki çalışmaları hakkında detaylı bilgiyi internet sayfamızdan alabilirsiniz.
Stj. Av. Begüm BAYLAR – Stj. Av. Ebru CUMALI – Stj. Av. Salih KARADENİZ
Uçar Hukuk & Danışmanlık Bürosu
Kaynaklar:
[1] https://www.binance.com/en
[2] https://www.sec.gov/news/press-release/2023-101
[3] https://www.sec.gov/files/litigation/complaints/2023/comp-pr2023-101.pdf
[4] https://www.sec.gov/news/press-release/2023-101
[5] https://www.sec.gov/news/press-release/2023-110
[6] YAY Serdar, AKTAN Coşkun Can. (2016). REGÜLASYON İKTİSADINA GİRİŞ. EKONOMİ BİLİMLERİ DERGİSİ, Cilt 8, No 1, 117.
